در سفرهای دورهای قصد داریم به یکی از نقاط مهم و تاریخی در غرب کشور برویم، و آن منطقه را برای علاقهمندان به سفرمعرفی کنیم. در قسمت اول به معرفی کتیبه بیستون میپردازیم. یکی از استانهای غربی ایران استان کرمانشاه است. درگذشتهها این استان بهعنوان یکی از مراکز ساسانیان به شمار میرفت، به همین دلیل آثار تاریخی بسیاری در این استان وجود دارد.
برخی از این آثار مانند: معبد آناهیتا، طاقبستان، کتیبه بیستون و ... قرار دارد.
طاق بستان
کتیبه بیستون:
برای رسیدن به این اثر تاریخی از کرمانشاه به سمت شهرستان هرسین، چیزی حدود 40 کیلومتر فاصله است. این محوطه تاریخی آثاری مانند: کتبیِ فرهاد کوهکن، تپه نادری، غارشکاچیان، مرتاریک، بقایای گورستان قدیمی، پرستشگاه شاهنشاهان پارت، سنگهای تراشیده شده توسط ساسانیان، بناهایی از دوره ایلخانی، کاروانسراهای دوره صفوی و ... وجود دارد.
در ارتفاع چندین متر از سطح زمین، کتیبه داریوش یا همان کتیبه بیستون قرار دارد. آن را بزرگترین کتیبه جهان و از مشهورترین سندهای تاریخ جهان در زمان هخامنشیان به شمار میآید، که توضیحی دربارهٔ پیروزی داریوش بزرگ بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان در سه زبان عیلامی، بابلی، پارسی باستان میدهد. ازاینرو نقش برجسته و کتیبه داریوش بزرگ مدرکی بسیار مهم برای رمزگشایی خط میخی شد.
از متن این سنگنوشته میتوان به:
- اسامی 9 استانی که هنگام حضور داریوش در بابل شورش کردند.
- اعدام مارتیا پس از شورش در عیلام.
- قتل بردیا، مرگ کمبوجیه، شورش گئومات، جانشینی داریوش بر تخت.
- اعدام ارخه ارمنی در بابل، پس از شورش.
- کمک اهورامزدا به داریوش.
- متنی بر روی سنگنوشته برای آیندگان.
- و ... پی برد.
در مطالعات باستان شناسان و تاریخ شناسان مشخص گردید، که محوطه تاریخی بیستون در یک مرحله ایجاد نشده، و با توجه به اتفاقات و جنگها و شورشهای در طول زمان ساختهشده است.
از آثار تاریخی بهجامانده اینطور به نظرمی آید که داستان کتیبه داریوش بدینصورت رخداده که، وقتی کمبوجیه فرزند و جانشین کورش، برای فتح مصر به آن سرزمین لشکرکشی کرد، فردی به نام گئومات شورش میکند و خود را بهعنوان برادر کمبوجیه «بردیا» معرفی میکند. درصورتیکه کمبوجیه قبل از رفتن به مصر، برادر خود را از ترس آنکه مبادا در غیابش شورش کند به قتل رسانده بود. دراینبین بردیای دروغین با بخشودن مالیات سهساله آن سرزمین، توانست که نظر همه را به خود جلب کند و همه از او اطاعت کنند. ازاینرو مشکل خیلی بزرگی را رقم زد.از آنطرف کمبوجیه سریعاً خود را به ایران رسانید تا تاجوتخت خویش را پس بگیرد، که در میان راه بهطور مشکوکی از دنیا رفت.
مجسمه هرکول
پیکره هرکول شخص قویهیکل را به نمایش میگذارد، که به پهلوی چپ به روی نقش شیری در سایه درختی لمداده است. پیاله شراب به دست و دست چپش بروی پای راست قراردارد. این مجسمه در اثر احداث جاده از همدان به کرمانشاه در دامنه کوه کشف شد. سر هرکول یکبار به سرقت رفت، اما بعد از چند سال کشف و دوباره بر سر هرکول قرار داده شد. کتیبهای از زمان سلوکیان در پشت تندیس هرکول قرار دارد.
سرگذشت بیستون
از شواهد امر اینطور به نظر میرسید که دیگر گئومات مانع دیگری بر سر راه خود ندارد، اما هفت نفر از بزرگان هخامنشی به رهبری داریوش علیه گئومات قیام کرده و او را کشتند. در همین حین داریوش که از دودمان هخامنشی بود به تخت نشست اینچنین بود که داریوش دستور داد، داستان این پیروزی بزرگ را بر دیواره کوه بیستون بنویسند. یکی از دلایل مهم وجود اینهمه آثار تاریخی در این منطقه این است که کوه بیستون در کنار شاهراه مرکز و غرب ایران و بینالنهرین قرار داشته، و در معرض راه مسافران و کاروانیان بوده است.
با توجه به تعدد آثار باستانی این منطقه و ارزش تاریخی آنها مسافران داخلی و خارجی زیادی برای دیدن این آثار باشکوه به این منطقه سفر میکنند. خوشبختانه کرمانشاه دارای هتلهای بسیار خوبی است و مسافران میتوانند بدون هیچ نگرانی برای داشتن سفری خوش در کمترین زمان آنها را رزرو کنند و با خیالی راحت به دیدن این آثار تاریخی بروند. برای مثال میتوان به هتل پارسیان کرمانشاه و هتل بینالمللی لاله بیستون اشاره کرد که با بهترین امکانات آماده پذیرایی از مسافران است.